Cursus Skûtsjesilen

Hoe leg je Belgen (Vlamingen) uit wat Skûtsjesilen is en waar ze op moeten letten? "Meneer....", begon de Vlaamse deerne vanmiddag in Stavoren, "....Het is onze eerste keer dat we een zeilwedstrijd zien. Bij een bezoek aan Friesland moesten we deze zeilwedstrijd gaan bekijken, werd ons verteld bij het reisbureau. Nu zijn we hier. Kunt u ons vertellen wat er gebeurt? De boten lijken allemaal een andere kant op te varen. Is de wedstrijd al begonnen?".

Het stel, midden dertig schat ik ze, keek mij met verbaasde en vragende ogen aan. Ik ben bang dat ze een flitsend spektakel op het water hadden verwacht. Dat viel dan enigszins tegen. Niet al te veel wind, soms lastig te volgen vanaf de waterkant en weinig "inhaalacties". Nee, onze Belgische gasten hadden wat dat betreft misschien niet de beste dag uitgekozen. Qua weer dan weer wel overigens. Het was warm op de volle dijk in Stavoren.

Maar goed, waarmee moest ik de cursus "Skûtsjesilen voor dummies" beginnen. Misschien had ik moeten vertellen over de geschiedenis van de schepen. Dat skûtsjes vroeger vrachtschepen waren, dat

De Sneker Pan in achtervolging op het skûtsje van Leeuwarden

de schepen inmiddels verbouwd zijn tot snelle zeilschepen. Misschien had ik moeten vertellen over het zeiltuig wat gebruikt wordt, over 'zandlopers', 'overstag' en 'kruisrakken'. Misschien was het verschil tussen bakboord en stuurboord handig geweest. Maar ik wist niet waar te beginnen.

In plaats daarvan heb ik proberen uit te leggen dat er bij deze zeilwedstrijd van de S.K.S., de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen, vooral wordt gestreden tussen dorpen en steden. Dat die 'D' in het grootzeil voor Drachten staat, de leeuw voor Leeuwarden, de 'J' voor Joure en de 'G' voor Grou(w). Die met die Waterpoort wisten ze zelf wel, die was natuurlijk van Sneek. Sneek hadden ze al bezocht en de Sneeker Waterpoort stond al op de foto. Dat Sneek de regerend kampioen was, wisten ze dan weer niet. Maar dat heb ik als trotse inwoner van de Waterpoortstad natuurlijk wel even verteld. 

Dat de hele dijk in dit kuststadje vol toeschouwers zat, was de toeristen uit Vlaanderen al opgevallen. Dan moest het toch wel wat bijzonders zijn, dachten zij. Wat ze niet wisten, was dat er om ons heen allemaal groepen zaten met ieder hun eigen favoriet. Groepen Jousters (inwoners van Joure), groepen Lemsters (Lemmer) en groepen Sneekers. Allemaal met koelboxen vol bier en berenburg, met misschien her en der een Friese droge worst of een andere lekkernij. Ingrediënten voor een gezellig middagje uit. 

Kinderen zwemmend in het IJsselmeer. Vaders en moeders in een jolige stemming aan de kant. In het begin nog rustig en kalm keuvelend en drinkend, maar naarmate de middag vordert steeds wat luidruchtiger. Gezamenlijk hadden de Sneekers, Lemsters en Jousters al gezongen voor Anneke, een vrouw van middelbare leeftijd die moeite had om haar vriendenploeg te vinden. Aan het eind waren de Jousters het meest luidruchtig. "Wat zijn die Sneekers stil, wat zijn die Sneekers stil...." zongen zij nadat Joure voor de regerend kampioen Sneek was geëindigd.

Kortom: Skûtsjesilen is eigenlijk gewoon een middagje uit voor Friezen. Of onze Belgische vrienden het hadden begrepen? Nou nee, eigenlijk niet. Maar dat is ook logisch. Om dat te kunnen begrijpen, om dat typische zeilgevoel te begrijpen.... Tsja, daarvoor moet je toch echt uit Joure, Lemmer, Sneek of uit één van die andere Friese plaatsen komen.